Een interview met oud-Wieringermeerder Ard Rademaker
Ard, je bent geboren op een boerderij aan de Zuiderdijkweg in Wieringerwerf. Wat kun je vertellen over je jeugd?
Leuk en leerzaam. Altijd wat te doen met koeien (gemolken tot 1974) daarna vleesvee, en akkerbouw wortels en uien. Alleen, maar nooit eenzaam met veel aanloop van handelaren (Kranendonk voor de kalfjes, slagers uit heel NH voor de dikbillen, Jos Ruiter en Siemen Vijn voor de aardappelen o.a.) en hele goede buren. Beschermd en toch ook wel iets geïsoleerd, zo boven op de dijk op de grens van land en water voelde ik me meer toeschouwer dan deelnemer aan het sociale leven. Als enig boerderijkind op de Graaf Florisschool in Medemblik was “social distance“ toen al een vast onderdeel van mijn leven. Na Wiringherlant (BIJLES FRANS van gymleraar Jung) werd school pas leuk op de Middelbare Landbouw School in Hoorn. Na een aantal cursussen kwam ik in maatschap bij mijn vader.
Mijn vader wilde graag van alles proberen, we hadden 6 soorten consumptieaardappelen, 6 tot 8 verschillende granen, dikbillen, lakenvelders minikoeien, ik kreeg vrij mandaat om te experimenteren met plantuien en rode uien, naast de gele die we ook al hadden. Eén van de eerste administratieve taken die ik kreeg was het bouwplan kloppend maken voor de Meitelling.
Links en rechts zag ik buren zich specialiseren (sorteren, melken, bloemen broeien, wortels, kuikens) en er als een speer vandoor gaan, wij waren wel leuk divers, maar blonken nergens in uit. Na een eerder (geslaagd) experiment met een zeug en het afmesten (en verkopen) van de eigen biggen, werd er een besluit genomen: scharrelvarkens was een nieuw groeiend concept, de lichte zavelgrond kon stro-mest goed gebruiken, een aantal scharrelslagers in NH wilden Noord-Hollandse varkens in de winkel. In 1995 werd een openlucht stal voor varkens op stro gebouwd.
Van aardappels, wortelen en uien in de Wieringermeer,
via koeien, varkens, geiten en karpers in Midden-Frankrijk,
naar een amandelboomgaard aan de Middellandse Zee
Na het overleven van de varkenspest ging in 1997 het licht even uit, de wet herstructurering varkenshouderij van Jozias van Aartsen besloot dat we voor het hebben van varkens, varkensrechten moesten kopen, 1500 gulden voor een zeug, 500 voor een vleesvarken. Net nieuw en enthousiast begonnen met een lokaal op kleine schaal geproduceerd “feel good” product. Best geïnvesteerd in een stalconcept waar niet veel over bekend was (=veel leergeld). Part noch deel aan een vermeend mestprobleem (het onze was in ieder geval opgelost). Als het zo moet, redden ze het zonder mij ook wel!
Avontuur in Frankrijk
Met een vriend in Oost-Duitsland en een buurman in Portugal, wist ik dat er nergens gratis cadeaus uitgedeeld werden, maar dat je elders wel lekker kon eten, en het weer er ook vaker beter was. De DDR was te koud, Portugal te ver, België te duur, uiteindelijk in midden Frankrijk beland. Een typisch Frans bedrijf (van NL-eigenaren) met vleesvee, grote gebouwen en veel land, met een mest- en varkenstekort. In 2.000 begonnen, dezelfde winter kwam de gekkekoeienziekte, niemand wilde meer vleesvee hebben. Ik bleef met alles zitten i.p.v. een paar koeien en ondertussen de varkens opzetten zat ik met meer dan 200 koeien in rotte stallen zonder hooi en zonder stro, het was een erg leerzame periode.
Grote liefde Pauline bij toeval in beeld
Met bouwen en opstarten en weer afbouwen en het verkopen van het bedrijf in NL woonden we bijna bij Luuk Stuveling van de WEA in Middenmeer. De secretaresse Marjolein, heeft ons kubieke meters koffie geserveerd, bij mijn afscheid zei ik, je komt maar eens een bakkie terughalen.
In de winter van 2001 deed ze dat, en omdat ze gelukkig niet alleen wilde reizen nam ze een vriendin mee uit Middenmeer, die ook op Wiringherlant had gezeten. Een vriendin van een buurmeisje van me, woonde boven de bakker in Middenmeer, waar ik appelflappen haalde, ze werkte bij de Rabobank en hield van kermis en carnaval, we wisten toen gelijk waarom we elkaar nog nooit eerder hadden ontmoet….
Ik vond haar erg leuk, maar wilde geen moeilijkheden. Groot was mijn verbazing dat in april dat jaar Pauline Datema belde en mij vertelde dat ze erg onder de indruk was van de rust en de ruimte in Frankrijk en of ze, nu ze haar baan had opgezegd, een paar dagen mocht komen om na te denken wat ze verder zou willen met haar leven. Ik woonde alleen in een groot huis, er was veel land, bos en meren om de boerderij, met al die koeien waren ook kalfjes om de fles te geven, dus haar verzoek voor een snuffelstage leek mij volledig opportuun… Het was een hele aderlating voor de polder, maar ik ben tot de dag van vandaag erg blij dat ze mij ook erg leuk vond.
Ik ben diep onder de indruk van hoe zij van een druk sociaal leven in de polder zich zo heeft getransformeerd in een Boerin in Frankrijk, ik geef het je te doen: taal, cultuur, natuur (die kan hier zeer intimiderend zijn) om 5 uur ’s ochtends op de trekker om te ploegen, duizenden balen hooi binnenrijden en ook het bevallen in een Frans Ziekenhuis staat niet op ieders bucketlist. En dan ook nog 24/7 opgescheept met een sociaal ietwat onhandige zonderling.
Uiteindelijk werden we een hecht team, er was meer vraag naar geitenmelk en minder vraag naar varkens en vleesvee, de grond kon ook hier stalmest goed gebruiken, dus in 2007 werden de stallen omgebouwd voor geiten en gingen we melk voor de rauwmelkse Pouligny st Pierre kaas produceren. In 2009 zijn we bij ons in de tuin getrouwd, zelfs de Franse gasten waren diep onder de indruk van Het Pioniers lied, geschreven door mijn schoonvader, waarvan de tekst ook op ons van toepassing was. De rode draad op onze bruiloft was Alles komt goed, Altijd.
Halte Méditerranée
In 2013 zijn we omgeschakeld naar biologische landbouw en zijn we begonnen met 2 x daags vers gras voeren, de hengelsportverhuur van onze meren voor het karpervissen werd ook steeds serieuzer. Wij boerden goed maar hadden alle kunsten die we konden verzinnen wel een beetje uitgevoerd. Veehouderij is een erg tijdrovende liefhebberij, de kinderen werden groter en wij ouder, meer geiten houden kon, maar het zou ons leven niet substantieel verbeteren. Tijd voor wat anders. Toen ik 12 was had ik mijn eerste kalf (een Pan 162, is als fokvaars naar Libië gegaan) voor mijn 50ste wilde ik geen veehouder meer zijn. In 2016 hebben we met onze kinderen Maaike en Giel een lijst gemaakt met wat we allemaal wilden: alle dagen mooi weer, dicht bij een vliegveld , iets produceren waar mensen blij van worden en vraag naar is , een zwembad met duikplank , een stukje land niet te groot en niet te klein maar wel vlak, een boot, dichtbij het strand èn bij de bergen, dat soort dingen .
De lijst is in de la gegaan en we gingen verder met ons leven. Het bedrijf hebben we te koop gezet en in 2018 kwamen we een advertentie tegen van ons huidige bedrijf, na een bezoek leek het ons wel wat en we zouden de bank laten beslissen of het ging of niet, zowel de Credit Agricole Centre Ouest als de credit Agricole Sud Mediterranee waren erg enthousiast en gaven snel groen licht. Zo werden we in november 2018 eigenaar van 27 ha. amandelbomen en 6 ha. abrikozen aan de Middellandse Zeekust tegen de Spaanse grens aan de voet van de Pyreneeën op 650 km afstand van onze geitenmelkerij in Rosnay.
Dankzij Engelse kennissen, Gary en Dawn, die in Rosnay de geiten gingen melken, konden wij in januari 2019 jonge amandelbomen planten. 20 Februari zijn de geiten verkocht aan een Nederlandse collega in de buurt, de 25 ste zaten we in het vliegtuig en 2 dagen later vierden we mijn 50ste verjaardag als ex-veehouder in Californië.
In mei 2019 begon onze eerste oogst met abrikozen en groene amandelen. Het werken met 25/ 30 seizoen werkers was ook heel interessant. Groene amandelen zijn amandelen die nog niet helemaal rijp zijn. De amandel in het groene vruchtvlees is nog zacht, melkachtig, in Frankrijk is het een delicatesse en worden ze veel gegeten bij de borrel. Met een mes worden ze opengesneden en haal je de amandel eruit. De groene amandelen worden met de hand geplukt en wij verkopen ze in dozen van 5 kilo. Pallets vol 
worden door ons afgeleverd bij de Internationale Groente- en Fruitmarkt Saint Charles in Perpignan en zo bezorgd bij groente en fruit specialisten en supermarkten door heel Frankrijk. De abrikozenbomen zijn in de kachel beland en het land is opnieuw ingeplant met amandelbomen, nu kunnen we de groene amandelen oogsten met 15 seizoenwerkers van begin juni tot eind juli.
De oogst van de droge amandelen begint half augustus, hiervoor hebben we vorig jaar een nieuwe machine aangeschaft. Een paraplu wordt om de stam heen opengevouwen en de boom wordt leeggeschud. Voor het kraken van de amandelen hebben we ook een machine gekocht. Af en toe zijn onze zakjes amandelen te koop in de boerderijwinkel van Biesheuvel Knoflook.
Op onze website staat een leuk bedrijfsfilmpje. www.amandesdelamediterranee.com
Vorig jaar vonden we de lijst uit 2016, het zwembad met duikplank is er nu ook. Pauline en ik hebben ons vaarbewijs gehaald en een leuke boot gekocht. Eind mei (27e mei) wordt het voorlopig koopcontract voor de boerderij in Rosnay getekend. Zo zie je maar, Alles komt goed. Altijd.
Sommige mensen zijn erg trots dat ze de derde generatie op één boerderij zijn. Wij zijn erg gelukkig dat we drie boerderijen in één generatie hebben mogen beleven
Het fotoalbum:
Dit delen:
