Baggermolen Stoommachinemuseum uit water getakeld

MEDEMBLIK – De kolengestookte emmerbaggermolen ‘Vooruit’, sinds 2005 één van de grootste attracties van het Nederlands Stoommachinemuseum, wordt donderdag 4 juni tussen 10 en 11 uur uit het water op de kant getakeld. Met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds, de Vereniging Stoomvrienden en de stichtingen Dioraphte en Zabawas werden voldoende fondsen bijeengebracht om de restauratie van deze enige nog op stoom werkende baggermolen in Nederland te voltooien. Die restauratie begon 15 jaar geleden nadat de baggermolen dankzij de Vereniging van Waterbouwers in Bagger-, Kust- en Oeverwerken naar het Stoommachinemuseum was overgebracht en een groep vrijwilligers zich over het schip ontfermde. Dankzij hun inspanningen werd het schip van de ondergang gered en kon het zelfs bijgeschreven in het Nationaal Register Mobiel Erfgoed.

Vrijwilliger van het eerste uur John Kalkman: ‘Dit is het moment waar we naar uitgekeken hebben. Al 15 jaar werken we met een vaste ploeg vrijwilligers aan de restauratie. Onze laatste klus was het vervangen van de vlampijpen van de stoomketel. Hiermee bespaarden we het museum duizenden euro’s. Als het museum niet had moeten sluiten hadden we zelfs de baggeremmers al onder stoom kunnen laten draaien! Het is hoog tijd dat de scheepshuid nu onder handen wordt genomen. Dat redden we zelf niet.’

De baggermolen ‘Vooruit’ werd gebouwd voor de firma Krikke te Veendam. Dit bedrijf was gespecialiseerd in zogenaamde natte waterbouw: bijvoorbeeld het schoonmaken en het uitdiepen van vaarwegen. De met behulp van stoom aangedreven ketting laat 32 baggeremmers ronddraaien. De opgeschepte modder of zand wordt gestort in een naast de baggermolen afgemeerde baggerbak. In 1941 werd de reeds voor de oorlog bestelde stoombaggermolen geleverd. De molen en de machines werden gebouwd door de firma Holthuis te Veendam. Aan het eind van de oorlog werd een zeer belangrijk werk aangevangen, waarmee Krikke tot in de jaren 1950 bezig zou zijn en waarbij de ‘Vooruit’ volop werd ingezet, namelijk het in cultuur brengen van de Noordoostpolder. Verder werden in de eerste decennia na de oorlog belangrijke infrastructurele waterwerken verricht, zoals de aanleg van het Prinses-Margrietkanaal en het Van Harinxmakanaal en de nieuwe haven van Drachten. In 1991 werd de ‘Vooruit’ voor het laatst ingezet. Daarna lag de molen tot de zomer van 2004 bij de werf in het water. De Vereniging van Waterbouwers in Bagger-, Kust- en Oeverwerken (VBKO) verwierf fondsen om deze laatste kolengestookte stoombaggermolen aan te kopen, een eerste werfbeurt te geven en naar Medemblik te transporteren.

In de afgelopen 15 jaar was het elke donderdag een en al bedrijvigheid op en rondom de baggermolen. Vrijwilligers ruimden op, maakten schoon en richtten het bemanningsverblijf in. Schilderden en repareerden of lasten nieuwe onderdelen. De afgelopen jaren ging de baggermolen tijdens evenementen zelfs onder stoom. Liefhebbers genoten van het knarsen en piepen van de ronddraaiende baggeremmers. Tot vorig jaar steeds vaker lekkages aan de vlampijpen in de stoomketel voorkwamen. De kostbare vervanging daarvan werd omzeild door zelf de oude vlampijpen te demonteren en nieuwe te ‘rollen’. Opgelucht haalden de vrijwilligers adem toen de gerestaureerde ketel door de inspectie werd goedgekeurd. Voor de restauratie van de scheepshuid moest echter grof geschut ingeschakeld worden.

Afgelopen jaar slaagde de eigenaar van de baggermolen, de Stichting Collectie Kees Jongert, erin voldoende fondsen bijeen te brengen om de ‘Vooruit’ uit het water te laten takelen en op de kade onderhoud te laten geven. Hierbij zijn de firma’s Winder, Vic Obdam en Venko Schilderwerken betrokken. Behalve de conservering van de scheepshuid staat ook de reparatie van een aantal baggeremmers op het programma. Wat een groots publieksspektakel had moeten worden zal nu slechts door enkele medewerkers en media bijgewoond kunnen worden omdat het museum pas om 12.00 uur opengaat en slechts 30 bezoekers per uur toegelaten worden.

Uiteraard zal een filmverslag gemaakt worden dat op de website en op social media gedeeld wordt met belangstellenden. Bezoekers kunnen de komende weken de werkzaamheden wel vanachter de bouwhekken bekijken. Wil je het museum bezoeken? Kies dan via www.stoommachinemuseum.nl een dag en tijdblok voor je museumbezoek en koop online een ticket. Heb je hierbij hulp nodig? Neem dan telefonisch contact op met het museum.