Monument geplaatst voor vermoorde verzetsman Albert Beens

KOLHORN – Bij buurtschap Lutjekolhorn is een gedenkplaat geplaatst ter nagedachtenis aan verzetsman Albert Beens. Hij werd in augustus 1944 opgepakt, gemarteld en uiteindelijk vermoord. Op het monument valt het droeve verhaal over zijn laatste jaren te lezen.

“Het verhaal begon voor ons met een boek ter gelegenheid van 600 jaar Kolhorn”, vertelt Willem Messchaert van de Historische Vereniging Kolhorn aan Matthijs Gemmink van NH Nieuws. “Dan zoek je ook de straatnamen uit en toen kwamen we de Albert Beensweg tegen, eigenlijk wist niemand meer wie dat was. Gelukkig ‘liepen’ we uiteindelijk tegen een nichtje aan die nog bij hem op schoot had gezeten.”

De vereniging betrekt de lokale school in het verhaal. Daardoor raakte ook de 12-jarige Isa Butter steeds meer geïnteresseerd in de geschiedenis van Albert Beens. Zij woont aan de Albert Beensweg, de straat waar de verzetsheld ooit woonde. Zij zorgde er al voor dat er een goed straatnaambord kwam.

Oorlog
Beens was 21 jaar toen de oorlog uitbrak. Hij was al gemobiliseerd en vocht als dienstplichtig soldaat met de Huzaren op de Grebbelinie. Na de Nederlandse capitulatie kwam hij naar huis en besloot agent te worden. Hij kreeg een post in Rotterdam maar in 1943 ging het mis toen hij weigerde om Joodse mensen te arresteren.

“Hij zei tegen zijn chef dat voor hem, vanuit zijn geloofsovertuiging, iedereen gelijk was”, zegt Messchaert. “Dus ook Joodse mensen en dat hij ze niet ging halen. Nou, toen wist hij wel dat hij diezelfde dag zijn uniform aan de kapstok kon hangen en er vandoor moest gaan. Samen met een collega is hij toen naar Drenthe gegaan.”

Verzet
Daar belandde Beens in het verzet. Messchaert: “Er liep een belangrijke route om geallieerde piloten door Nederland te loodsen. Hij speelde er een belangrijke rol. Maar bij één van die acties, samen met die collega uit Rotterdam, werd hij aangehouden. Zijn papieren waren niet helemaal in orde en dus moest hij mee naar het bureau.”

Op het politiebureau werd Beens herkend als verzetsman: “In het officiële verslag staat dat hij daar ‘twee dagen lang onmenselijk behandeld is’. Nou daar kan je je wel wat bij voorstellen. Hij was daarna in een vrachtwagentje gestopt en ergens op een polderweggetje tussen Emmen en Sleen eruit gehaald, afgeknald en levenloos achtergelaten.”

Beens werd uiteindelijk eerst begraven in Emmen, maar ligt nu op het Nationaal Ereveld in Loenen. Vanwege de coronamaatregelen was een grote, officiële onthulling nu niet mogelijk, die volgt op een later tijdstip, toch wilden de initiatiefnemers met het oog op 75 jaar herdenken niet langer wachten.

Trots
“Ik ben hier geboren en wist lange tijd niet wie Albert Beens was maar nu wel”, vertelt Isa Butter. “Ik ben heel trots dat iedereen zijn verhaal hier nu kan lezen.” “En ik moet er onmiddellijk bij zeggen,” vult Messchaert aan, “dat de gemeente Hollands Kroon ervoor gezorgd heeft dat alles betaald is en de plek er kon komen. Dan doet hij nu na 75 jaar in ieder geval weer volop mee aan de herdenking van de bevrijding van Nederland.”

Nichtje
Hermien Vijn is het nichtje waar de Historische Vereniging samen met historicus Herman Lambooij alle informatie over Albert Beens konden vinden. Zij is inmiddels 81 jaar oud maar zat als klein meisje nog op schoot bij haar oom. Vijn is de enige die nog directe herinneringen heeft aan de verzetsman.

“Mijn moeder sprak nog heel vaak over oom Albert. Zij heeft er nog voor gezorgd dat de straat bij Lutjekolhorn naar haar broer vernoemd werd. Het verhaal heeft een belangrijke rol gespeeld binnen de familie. Ik kan me nog niet steeds niet voorstellen hoe het kan dat mensen elkaar dit aan doen.”, vertelt Hermien Vijn vanuit haar huis in Dronten.

Elk jaar gaat zij op 4 mei naar de herdenking op het Nationaal Ereveld in Loenen: “Dat zit er nu natuurlijk niet in, helaas. Ik vind het altijd erg indrukwekkend. Dan staat er een jongeman bij het graf met dezelfde leeftijd als oom Albert destijds had en dan vertel ik wat hem is overkomen. Ik heb ook nog altijd zijn zakbijbeltje, dat hij bij zich had toen hij opgepakt werd. Dat is een heel dierbaar bezit.

Mevrouw Vijn zou eigenlijk bij de officiële onthulling zijn en ook op school in Kolhorn komen praten over haar oom Albert. Door de coronacrisis werden alle plannen in de war geschopt. Maar voor haar is de plaatsing van het monument en daarmee het waarborgen van de herinnering aan haar oom, waar het om draait: “Ik ben heel erg blij dat er nu een monument staat bij Lutjekolhorn. Dat is erg belangrijk voor me.”